Magazines

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad staat in het teken van seks. Hoewel seks doodnormaal is, maakten mensen er door de geschiedenis heen iets ingewikkelds van, omkleed met schaamte, taboes en verboden. Toch waren ook pioniers op het gebied van verlangen, zoals de Britse diplomaat Richard Burton, die zich zo verveelde dat hij besloot de Kama Sutra en Duizend-en-een-nacht te vertalen. Het werden onverbiddelijke bestsellers, die het thuisfront zowel schokten als fascineerden.

Lees in dit zomernummer over de homoseksuele koning Frederik van Pruisen, de invloed van popmuziek op seksualiteit, de gewelddadige voorkeuren van markies de Sade en de DDR-spionnen die tijdens de Koude Oorlog alleenstaande West-Duitse secretaresses inpalmden. In een groot interview vertelt historicus Marlisa den Hartog, die onderzoek deed naar seksualiteit in de Renaissance dat ze verbanden ziet tussen de dubbele seksuele moraal uit die periode en het heden. ‘De mannen uit die tijd zouden zich prima thuis voelen in de hedendaagse bro culture.’

Nederland wordt de komende decennia steeds drukker en grijzer, concludeert de staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050. In de juni-editie van Historisch Nieuwsblad leest u dat politici en demografen zich al eeuwen zorgen maken om overbevolking. Na de Tweede Wereldoorlog vond de Nederlandse regering het een goed idee om een deel van de inwoners te laten emigreren. En een eeuw eerder opperde de Britse demograaf Thomas Robert Malthus al om de bevolking te laten krimpen. Vooral de armen mochten zich niet ongeremd voortplanten, vond hij.

Verder in dit nummer: de gijzeling van de Grote Moskee in Mekka, spionagetechnieken uit de zestiende eeuw, de gespannen relatie tussen Polen en Rusland en de isolationistische neiging van Amerika. Sinds hun oprichting worstelen de Verenigde Staten met hun relatie tot de rest van de wereld. Moeten ze zich afzijdig houden of juist niet?

Het meinummer van Historisch Nieuwsblad bevat als altijdverhalen over de Tweede Wereldoorlog. Bijvoorbeeld over de ‘foute’ architect Hendrik Wijdeveld, over KNIL-soldaten die spoorloos verdwenen in de Timorzee en Molukkers die werkten aan de Birma-spoorlijn. Verder een artikel over de‘Phoney War’: na de Duitse inval in Polen rolden de Britten en de Fransen met hun spierballen, maar echt optreden deden ze niet. Maandenlang voerden ze een nepoorlog, tot wanhoop van de Polen.

Lees in het aprilnummer van Historisch Nieuwsblad over de verschillende gezichten van de Verenigde Staten. In ons dossier vindt u het verhaal van historicus Frederick Jackson Turner, die in 1893 meende dat de trek van de pioniers naar het westen tot een specifieke mentaliteit had geleid onder de Amerikaanse bevolking. Een typische Amerikaan was volgens hem vasthoudend, inventief en energiek. In het tweede dossierverhaal leest u dat Amerikaanse politici bang waren dat die identiteit zou verwateren door de komst van migranten uit obscure landen. Daarom sloten ze in 1924 de deuren voor nieuwkomers.

Verder leest u in dit nummer over de succesvolle Oranje-regentes Albertine Agnes, de Amsterdamse vrees voor jazzmuziek en zedenverval, de bekering van Indonesië en de woedende textielarbeiders die zich aan het begin van de negentiende eeuw verzetten tegen technologische vooruitgang. Deze ‘luddieten’ verloren hun werk door de komst van mechanische weefgetouwen, dus besloten ze de machines kapot te slaan - met succes.

Populistische partijen halen steeds meer electorale successen in Europa. Populistische politici lijken steeds populairder te worden, maar volksmenners zijn van alle tijden. In ons maartnummer leest u verhalen over twee populisten die opvallend veel invloed hebben gehad. De Romeinse volkstribuun Tiberius Gracchus beloofde het onmogelijke om de gunst van de stadsproletariërs te winnen. En in Oostenrijk wist politicus Jörg Haider de afkeer van ‘de elite’ maximaal uit te buiten.

Verder vindt u in deze editie verhalen over een Russische kolonie in Alaska, de Britse oorlogseconomie tijdens de Eerste Wereldoorlog en een geroofde Ethiopische prins. Ook leest u een interview met oudhistoricus Fik Meijer, die uitlegt waarom we niet overdreven veel lessen kunnen trekken uit de Oudheid. ‘We zeggen graag dat onze democratie geënt is op de Oudheid, maar dat is natuurlijk apekool.’

Migratie speelt een belangrijke rol in de kabinetsformatie. In het dossier van ons februarinummer leest u daarom verhalen over de historische angst voor migranten. In de Republiek waren Duitse migranten steevast het mikpunt van spot. En in de Verenigde Staten dachten protestanten begin negentiende eeuw dat er een complot zat achter de komst van katholieke Ieren. Ze vermoedden dat er sprake was van doelbewuste ‘omvolking’. Dat idee heeft sindsdien een grote vlucht genomen.

Verder in dit nummer: een stuk over de mythische Anna Boleyn, de geschiedenis van studiefinanciering en het verhaal van een matrozenopstand in het Russische Kronstadt. In 1921 vielen socialisten over de hele wereld van hun geloof. Dat kwam door de keiharde manier waarop Sovjetleider Vladimir Lenin een opstand van jonge, idealistische matrozen in Kronstadt liet neerslaan.

Rusland deporteert Oekraïense burgers uit door Rusland bezette gebieden, en neemt zelfs Oekraïense kinderen mee. In het dossier van ons januarinummer leest u daarom verhalen over kinderroof en deporaties in de twintigste eeuw. Jozef Stalin deporteerde hele volkeren naar Centraal-Azië, en de nazi’s namen blonde, blauwogige kinderen uit Oost-Europa mee naar Duitsland om het Arische ras te versterken. 

 

Verder vindt u in dit nummer verhalen over het Algemeen Beschaafd Nederlands, feministe Etta Palm, de haat tussen Iran en Israël en de strijdlust van de amazones. Over deze vrouwelijke soldaten werden de wildste verhalen verteld: ze streden als kerels, waren ongekend dapper en hadden maar één borst. Lang werd aangenomen dat dit mythes waren, maar dat klopt niet helemaal.

Lees in ons decembernummer over nepnieuws, onzin en opruiing. De boekdrukkunst leidde tot miljoenen publicaties. Maar was alles wat gedrukt werd waar? Veel Europeanen betwijfelden dat – en raakten met elkaar in conflict.

Daarnaast vindt u verhalen over First Lady Eleanor Roosevelt, de geschiedenis van economische sancties, de Ethiopische keizer Haile Selassie en dieren in de beklaagdenbank. Varkens, koeien, ratten en zelfs sprinkhanen moesten eeuwenlang na een overtreding voor de rechter verschijnen. Wat was het doel van dit soort processen?

Met de Tweede Kamerverkiezingen in het vooruitzicht leest u in onze novembereditie over historische ideeën over vernieuwing in de politiek. Lees hoe sociaal-democraten, vooruitstrevende christenen en liberalen na de bevrijding samen één partij wilden vormen. Hun Partij van de Arbeid moest alles veranderen, maar die doorbraak mislukte. In een tweede dossierverhaal leest u hoe Dries van Agt een pleidooi hield voor het herstellen van ouderwetse normen waarden. Dat idee sprak conservatieven wel aan, maar Links Nederland moest er niets van hebben.


Verder in dit nummer: verhalen over hooligans in het Romeinse Rijk, de extreem-rechtse politiek van Hans Janmaat en de expedities van de Vikingen. Welke Europeaan ‘ontdekte’ Noord-Amerika? De Italiaanse katholiek Columbus wordt meestal genoemd, maar volgens rechtse witte protestanten was het de Viking Leif Erikson.

De Maand van de Geschiedenis brengt dit jaar een ode aan de wetenschap met het thema ‘Eureka!’. In het oktobernummer van Historisch Nieuwsblad leest u daarom over beroemde wetenschappers en hun onbegrensde nieuwsgierigheid. Zo voer Plinius de Oudere in het jaar 79 recht op de Vesuvius af toen de vulkaan uitbarstte. Het regende stenen rond zijn boot, maar hij wilde het natuurverschijnsel per se van dichtbij observeren. 

Verder vindt u in dit nummer verhalen over de verkoop van duizenden DDR-bedrijven, de geschiedenis van crematie en de Zweedse koning Gustaaf Adolf II. Deze manische veroveraar kon het vechten niet laten en onderwierp in de zeventiende eeuw een groot gebied rond de Oostzee – al was de prijs daarvoor hoog en de winst beperkt.

In de septembereditie van Historisch Nieuwsblad leest u verhalen over de inheemse Amerikanen. Honderden jaren worden hun belangen met voeten getreden. In de negentiende eeuw slaat het Amerikaanse leger hun verzet daartegen keihard neer, zoals tijdens de strijd met de ‘Sioux’. Pas een eeuw later verandert de sfeer als indianen uit protest Alcatraz bezetten. Ze krijgen brede bijval en president Richard Nixon geeft toe dat er sprake is van ‘eeuwen van onrechtvaardigheid.

Ook vindt u in dit nummer verhalen over de opkomst van de supermarkt, de spoorwegstakingen van 1903 en het bloedige conflict op de Krim halverwege de negentiende eeuw. De Krimoorlog staat te boek als een zonderling en vooral zinloos intermezzo tussen de napoleontische oorlogen en de Eerste Wereldoorlog. Maar de eerste ‘moderne’ Europese oorlog had op langere termijn grote gevolgen en echoot nog steeds na.

In ons extra dikke zomernummer vindt u verhalen over historische reizen en avonturiers: van zestiende-eeuwse ontdekkingsreizigers tot de eerste Amerikaanse motorbendes. Lees bijvoorbeeld over de journalistes Nellie Bly en Elizabeth Bisland, die in 1889 probeerden om zo snel mogelijk rond de aarde te reizen. Via de kranten kon het publiek volop meeleven.

Verder in dit nummer: een interview met hoogleraar Wim Voermans, een beeldessay over toerisme in de Sovjet-Unie en het verhaal over 700 Britse criminelen die in 1787 naar Australië worden verscheept. Onder leiding van admiraal Arthur Phillip moesten ze daar een nieuwe samenleving stichten, gefundeerd op gelijkheid en verdraagzaamheid. Boeven zouden er veranderen in brave bur

In het juninummer van Historisch Nieuwsblad leest u over de verwoestende vooruitgang van de industrialisatie. Nieuwe ontwikkelingen leidden tot economische voorspoed, maar er waren ook nadelen: het landschap raakte aangetast, zoals rond de bedrijven van ondernemer John Cockerill. En arbeiders moesten in hoog tempo zoveel mogelijk produceren. In de Sovjet-Unie werden modelwerknemers extra beloond, maar dat leidde soms juist tot weerzin.

Verder vindt u in deze editie verhalen over Ruud Lubbers, de legendarische Turkse Slag bij Manzikert en exorcisme in de vroegmoderne tijd. Ongekend veel mensen zijn rond 1600 in de ban van de duivel. Ze vertonen uiteenlopend gedrag en geneesheren staan voor een raadsel. Wat is er met deze bezetenen aan de hand?

In het meinummer van Historisch Nieuwsblad vindt u traditiegetrouw verhalen uit de Tweede Wereldoorlog. Lees bijvoorbeeld over de Russische overloper Andrej Vlasov, de Sovjetgeneraal die de nazi’s verzekerde dat hij met een bevrijdingsleger Stalin kon verjagen. Na lang aandringen mocht hij daarvoor een eigen divisie oprichten. Ook bijzonder is het verhaal over de waarde die Hitler, Himmler en Goebbels hechtten aan de kennis van het verleden. Ze investeerden veel in geschiedenisonderwijs, want juist daaruit spreekt volgens hen de glorie van het Germaanse ras.

Verder in dit nummer: de bunkers die de nazi’s bouwden tegen geallieerde bombardementen, de hel van concentratiekamp Ravensbrück en de overgave van Japan. Dwongen de Amerikaanse atoombommen op Hiroshima en Nagasaki de Japanners op de knieën? Of speelde de Russische agressie ook een rol?

Wat was het doel van de Opstand? Daarover verschilden de meningen al vanaf het begin, leest u in het aprilnummer van Historisch Nieuwsblad. Willem van Oranje probeerde effectief te manoeuvreren, terwijl geuzenleider Lumey er een bloeddorstig feest van maakte. En bij de herdenking van de Opstand 300 jaar later kwamen katholieken en protestanten met elkaar in aanvaring. Want was het nu verzet geweest tegen een wettige koning of tegen een roomse tiran?


Verder in dit nummer: de ontdekkingen van Antoni van Leeuwenhoek, de geschiedenis van de Koerden en de machtsgreep van de Romeinse bevelhebber Postumus. In de derde eeuw stichtte hij een eigen keizerrijk in Gallië, en bleek hij een betere bestuurder dan zijn Romeinse rivalen. Het land werd een oase van stabiliteit en veiligheid.

Voorwerpen uit de voormalige koloniën worden steeds vaker teruggeëist, maar de overdracht verloopt niet altijd soepel. In de maarteditie van Historisch Nieuwsblad leest u over de historische achtergrond van omstreden voorwerpen, zoals het Kanon van Kandy. De VOC moest het eiland Ceylon, het huidige Sri Lanka, delen met de grillige koningen van Kandy. Het ene moment waren ze bondgenoten, het volgende verkeerden ze op voet van oorlog. 

Ook vindt u het verhaal van Eugène Dubois, de paleontoloog die dwangarbeiders aan het werk zette op Java om de menselijke evolutie te onderzoeken. Indonesië eist inmiddels duizenden fossielen terug die Dubois mee terugnam naar Nederland. 

Verder in dit nummer: een interview met Willem van Oranje-biograaf René van Stipriaan en verhalen over de Franse revolutionaire Olympe de Gouges, de populaire Amerikaanse politicus Huey Long en de Russisch-Japanse Oorlog. In 1905 versloegen de Japanners tegen alle verwachting in het Russische leger. Voor het eerst wist een niet-westers land een klinkende overwinning te boeken op een grootmacht.

In het februarinummer van Historisch Nieuwsblad leest u over de Turkse twisten. Op de restanten van het Ottomaanse Rijk sticht Mustafa Kemal Atatürk in 1923 het nieuwe land Turkije. Een eeuw later is het een van de machtigste naties in de regio, al is er binnenlands veel onenigheid over de koers: moet die seculier of islamitisch zijn? Ook dreigt er een militaire confrontatie met de Grieken. 

Verder vindt u in deze editie verhalen over Nederlandse slavernij aan Kaap de Goede Hoop, vegetariërs in de negentiende eeuw en de wraakzuchtige Olga van Kiev. Ze was in de tiende eeuw de eerste heerser van het Kievse Rijk die zich bekeerde tot het christendom. Daarom staat ze binnen de orthodoxe kerk in Oekraïne en Rusland nog altijd op een voetstuk. Maar ze is misschien nog bekender vanwege haar verschrikkelijke wraakacties.

Lees in het januarinummer van Historisch Nieuwsblad over historische misdaadsyndicaten als de Italiaanse maffia. Om misdaad hangt een zweem van romantiek, die criminelen graag bevestigen. Ze presenteren zich als goede jongens, die opkomen voor de armen en nemen van de rijken. Maar dat klopt hoogst zelden. De roemruchte maffia was al snel een zware-misdaadorganisatie. En ook de populaire Nederlandse boef Hans Gru?ters was niet zo onschadelijk als hij zich voordeed. 

Verder vindt u in deze editie een interview met militair historicus Anthony Beevor en verhalen over dienstweigeraars in Rusland, de feministische dokter Catharine van Tussenbroek en de profetieën van Nostradamus. Al ruim 450 jaar zorgen de voorspellingen van deze astroloog voor ophef. Waarom intrigeren ze nog steeds? En zijn ze weleens uitgekomen?

In het dossier van ons decembernummer leest u hoe mensen omgingen met het vooruitzicht van de apocalyps. Het idee dat een laatste, heilige oorlog nodig is voordat er betere tijden aanbreken heeft een christelijke oorsprong en duikt al tweeduizend jaar regelmatig op. Zo verwachten Amerikaanse evangelisten dat de definitieve veldslag begint in Israël. En de zestiende-eeuwse prediker Thomas Müntzer moedigde het volk aan om in opstand te komen om het Koninkrijk Gods te bespoedigen.

Verder vindt u in dit nummer verhalen over Poetin en de Roebelcrisis, biologische oorlogvoering in Japan, de oorsprong van het tatoeëren en het verhaal van Rabban Bar Sauma. Deze dertiende-eeuwse Chinese diplomaat bewandelde de omgekeerde route van Marco Polo en reisde van China naar Europa. Daar ontmoette hij koningen, kardinalen en zelfs de paus.